Hasan Yaşar Özfidan Yazıyor...  ozfidan@haberx.com
MUSUL, KERKÜK’TEKİ HAKLARIMIZ NELERDİR?
17.10.2002, 16:35 Bütün bunlar Irak’ın toprak bütünlüğüne göz koyduğumuz anlamına gelmemeli. Elde edilmiş hakkın, eskisi yenisi olmaz. Aksine, daha önce edindiğimiz hakları kullanmakla, ortadoğu da kurulan İsrail örneğinde olduğu gibi bölgede yeni bir kan gölü oluşturulmasına mani olmuş ve ülkemiz topraklarına göz dikenlere karşı yapılan oyunları bozmuş olacağız.

       MUSUL, KERKÜK’TEKİ HAKLARIMIZ NELERDİR?

Bundan önceki yazımda “Musul ve Kerkük’teki haklarımıza işlerlik kazandırmalıyız.” Konusuna değinmiştim. Şimdi de, bu haklarımızın neler olduğuna değinmek istiyorum. Bununla ilgili, sizlere anlaşmayla ilgili bazı belge ve Akademisyen görüşü sunacağım.

Anlaşmanın ilgili 14. Maddesi aynen şöyledir;

“TÜRKİYE İNGİLTERE IRAK ARASINDA 05.06.1926. TARİHİNDE ANKARA’DA YAPILAN TÜRK - IRAK SINIRINI BELİRLEYEN ANLAŞMA.

MADDE 14

Her iki memleket arasında menafii müştereke sahasını tevsi etmek maksadiyle Irak Hükümeti işbu muahedenin mevkii meriyete vaz'ı tarihinden itibaren yirmi beş sene müddetle berveçhizir alacağı aidatın yüzde onunu Türkiye Hükümetine tesviye edecektir:

a) 14 mart 1925 tarihli imtiyaz mukavelenamesinin onuncu maddesi mucibince «Türkiş Petroleum» kompani'den

b) Bâlâdaki imtiyaz mukavelenamesinin altıncı maddesi mucibince petrol ihraç edebilecek olan şirketlerden veya eşhastan

c) Bâlâda zikredilen imtiyaznamenin 33 üncü maddesi mucibince teşekkül edebilecek olan muavin şirketlerden.”

Kaynak : http://www.mfa.gov.tr/turkce/gruph/ikili/69.htm

Detaylı Bilgi: http://www.devletarsivleri.gov.tr/yayin/osmanli/musul/musul.htm

Anlaşmayla ilgili, Mimar Sinan Üniversitesi Öğretim Üyesi, Kerkük Vakfı Genel Sekreteri Doç. Dr. Suphi Saatçi’nin görüşlerine değinecek olursak;

“Türkiye’nin elinde bulunan çok önemli bir koz da, Musul eyaleti üzerinde taşıdığı tarihî haklarıdır. Bilindiği gibi Musul eyaleti, 5 Haziran 1926 tarihli Ankara Anlaşması’na göre Irak’a bırakılmıştır. Bunun bir diğer anlamı da şudur: Irak parçalandığı takdirde Ankara Anlaşması’nın hükmü sona erecek ve Kuzey Irak bölgesinin eski adı olan Musul eyaleti tekrar eski sahibine iade edilecektir. Bu yüzden Türkiye bu bölge üzerinde tasarruf hakkına sahiptir. Daha açık bir ifade ile Türkiye’nin bilgisi ve rızası olmadan, Irak’ın kuzeyinde yeni yapılanmaya gidilmesine izin verilmeyecektir. Bu hususta Türk siyaset bilimcilerinin, Ankara Anlaşmasını yeniden yorumlayarak, Türk dış politikasının bilgisine ve gündemine sunmaları gerekir.”

Kaynak : http://www.turkmeneli.com/saatci.html

Görüldüğü gibi, anlaşmadaki maddeler ve bu konuyla ilgili yapılan yorumlar, gayet açık ve nettir.

Dünyanın sayılı güçlü ordularından birine sahip Türkiye, elindeki bu caydırıcı gücü iyi kullanarak Musul ve Kerkük bölgesini kontrol altına almalı ve 1926 Anlaşmasına işlerlik kazandırmalıdır.

Böylece, Türk Ordusunun Musul ve Kerkük dahil olmak üzere Kuzey Irak’ta tampon bölge oluşturması, bölgedeki Türkmenlerin haklarının korunması, olası mülteci akınına karşı önlem alınması ve Türkiye’ye karşı tehditlerin önlenmesinde büyük yararları olacaktır. Ayrıca, yöneticilerimizin ileride kurulabilecek bir Kürt Devletine karşı olan endişeleri de böylece kendiliğinden ortadan kalkmış olacaktır.

Bütün bunlar Irak’ın toprak bütünlüğüne göz koyduğumuz anlamına gelmemeli. Elde edilmiş hakkın, eskisi yenisi olmaz. Aksine, daha önce edindiğimiz hakları kullanmakla, ortadoğu da kurulan İsrail örneğinde olduğu gibi bölgede yeni bir kan gölü oluşturulmasına mani olmuş ve ülkemiz topraklarına göz dikenlere karşı yapılan oyunları bozmuş olacağız.