Hasan Yaşar Özfidan Yazıyor...  ozfidan@haberx.com
KRİZDEN ÇIKIŞ İÇİN, ACİL OLARAK İLK YAPILMASI GEREKENLER.
03.04.2002, 13:58 Hükümetin hemen, birkaç saat içinde kanun hükmünde kararname çıkartarak, piyasalardaki tüm işlemlerin geçici bir süre için Amerikan Doları yada Euro olarak yapılacağını ilan etmesi gerekmektedir.

Biliyorsunuz, ekonomik krizin eskiye dayanan mazisi var. Çözüm yolu olarak yapılması gerenleri 3 ana başlıkta toplayabiliriz. Bunları sıralayacak olursak,

-Hemen yapılması gerekenler,

-Kısa ve orta vadede yapılması gerekenler,

-Uzun vadede yapılması gerekenler,

Hepsinden önemlisi, yapılması gereken bütün bu değişiklikleri sizlerin ve Medyanın duyarlılığı sayesinde Siyasiler üzerinde kamuoyu baskısı oluşturarak yada, önümüzdeki ilk seçimlerde halkımızın elinde bulunan ve çok etkili olacak olan boş oy atma gücünü kullanarak, bu değişiklikleri yaptırma yolundan başka çaremiz olmadığını belirtmiştim.

Başka yaptırım gücümüzün kalmadığını düşündüğüm anda, daha önce çözüm yollarını kendilerine ilettiğim Dünya Bankası Türkiye Direktörü Sayın Ajay Chhiebber adına dış ilişkiler koordinatörü Sayın Tunya Celasin İmzalı “Fikirlerinizin Bankanın ülke değerlendirme ve buna yönelik geliştirdiği politikalarında katkısı olacağını bildiririz.” İçerikli yazısı gelince, yeni bir yaptırım gücü ortaya çıkmıştır. Elimizdeki, siyasiler üzerindeki yaptırım güçlerini belirttikten sonra krizden çıkış için, acil ilk yapılması gerekenlere değinmek istiyorum.

Biliyorsunuz, yanan bir binada ilk müdahalede olarak hasar gören yerlerin onarımından önce, yangını söndürmek geliyor. Burada da Türk Lirasının devamlı olarak değer kaybetmesi sonucu, millet olarak her yönden çok şeyler kaybediyoruz. yangın örneğinde olduğu gibi ilk önce Türk Lirasının aşırı değer kaybını durdurmak gerekiyor. Bunun ardında, piyasalarda gereğinden fazla Türk Lirasının olması yatmaktadır.

Piyasalar para politikalarında istikrar istiyor. Bugünlerde Türk Lirasının değerlenmesini kalıcı ve sağlıklı bulmuyorum. İleride Vergi gelirlerindeki aşırı azalma yada dış kaynakların zamanında gelmemesi sonucu, piyasaya gereğinden fazla Türk Lirasının sürülmesiyle bu dengenin rahatlıkla bozulabileceğine inanmaktayım.

Piyasalardaki ticaret, durma noktasına gelmiştir. Buna karşılık olarakta Devletin alacağı vergiler azalmıştır. Her geçen gün Devletin artan harcamalarına karşılık, gelir kaynakları süratle düşmektedir. Piyasalarda sirkülasyonu çok olan Akaryakıt ve tiryakilerin vazgeçemediği tekel ürünlerine yapılan zamlarda yetmemektedir. Buda enflasyonu körüklemektedir. Önümüzdeki günlerde bu durum ağırlığını, arttırarak devam edecektir.

Durum böyle iken, enflasyonu düşürmek için Türk Lirasından Sıfır atılması yada başka bir para birimine geçilmesi, istenilen olumlu sonucu doğurmayacaktır. Aynı şarlar devam ettiği sürece, yeni para birimininde süratle değer kaybetmesi kaçınılmazdır.

Başka çözüm yolu olarak Türk Parasının Dolara yada Euroya endekslenmeside, piyasalarda gereğinden fazla Türk Lirası olması sonucu olanaksızdır.

Budurum karşısında yasalarda köklü değişikliklerin yapılması zaman alacağından Hükümetin hemen, birkaç saat içinde kanun hükmünde kararname çıkartarak, piyasalardaki tüm işlemlerin geçici bir süre için Amerikan Doları yada Euro olarak yapılacağını ilan etmesi gerekmektedir. Kısaca, Türk Lirası, ortalık yatışıncaya kadar geçici bir süre için kızağa alınmalıdır.

Değiştirme kuru olarak, doların yada Euronun birönceki ay serbest Piyasada görmüş olduğu fiyatların aylık ortalaması olarak belirlenmesi uygun olacaktır. Bugüne kadar gerek piyasalarda, gerekse Hükümetçe piyasalara Dolar yada Euro karşılığı tahvil satılmasıyla zaten Amerikan Doları yada Euro fiilen kullanılmaktadır. Burada sadece uygulanmakta olan fiili duruma yasal bir dayanak hazırlanması ve daha da yaygınlaştırılması söz konusudur. Yaygın olarak kullanılan bu uygulamanın resmiyet kazanması sonucu enflasyondan direkt etkilenen emekli, memur ve tüketici kesiminin korunması ve enflasyonun kontrol altına alınması otomatik olarak sağlanmış olacaktır. gelecek 1 Yıl sonundada enflasyonun Dolar yada Euro bazında %10 Altında gerçekleşeceğinin bilinmesi ise, ülkemizin her yönden önünü açacaktır. Amerikanın ve Avrupanın geçici olarak yapılacak bu uygulamaya sıcak bakacağını ve anlayışla karşılayacağını ümit ediyorum.

Yapılacak bu uygulamayla ekonomideki yangın söndürülmüş olacaktır. Bunun hemen ardından, daha önce belirtmiş olduğum kısa, orta ve uzun vadede yapılması gerekenler bir bütün halinde yapılarak ülke düze çıkarılmalıdır. Türk Lirasından Sıfır atılması yada yabancı bir para birimine endekslenmesi ise, bütün bu uygulamaların ardından gündeme gelmelidir. Budurumda yeni para biriminin dolar karşısındaki değeri, günün şartlarında ekonomik veriler göz önüne alınarak teknik hesaplamalardan sonra belirlenmeli ve yeni para birimine geçilerek geçici uygulamaya son verilmelidir.