ÜLKEMİZDE VERGİ ADALETİ  NASIL SAĞLANIR?

           Malum,  ülkemizdeki   vergi  adaletsizliğinden  yöneticiler   dahil  herkes  şikayet  etmektedir.  Genel  olarak  konuyu  ele  aldıktan  sonra,  bunun  nedenlerine  ve  çözüm  yollarına  herzamanki  kendime  özgü  bakış  açısıyla  yazımın  sonunda  değinmek  istiyorum. 

        Ülkemizde  vergi  adaletsizliğinin  ve  vergi  oranlarının   yüksek  olmasının  en  büyük  nedeni,  kayıtdışı  ekonominin  kontrol  altına  alınamamasıdır.

        Günümüzde dünyadaki kayıt dışı sektörün büyüklüğü 3 trilyon dolar olarak tahmin edilmektedir. Gelişmiş ülkelerde ise kayıt dışı ekonomi, GSMH’nin %10-15’i civarındadır.  Türkiye'nin kayıtdışı ekonomide en kötü ülkeler olan Nijerya, Mısır ve Tunus'un (yüzde 68-76) hemen ardından gelmektedir.

        Ülkemizde arda arda yaşanan ekonomik krizler kayıt dışı faaliyetlerin artmasına zemin hazırlamıştır. Ekonomik kriz dönemlerinde, işsiz kitleler kayıtlı ekonomide bulamadıkları istihdam imkanlarını kayıt dışı faaliyetlerde aramaktadırlar. İşletmeler de krizin olumsuz etkilerini azaltmak için üretimlerini kayıt dışı faaliyetlere yönelterek istihdam ve üretim maliyetlerini düşürmeye çalışmışlardır.

        Özellikle sanayi sektöründe, teknolojik gelişmelerden dolayı emeğe dayalı üretim yerini makinaya dayalı üretime bırakmıştır. Bu durum niteliksiz iş gücünün işsiz kalmasına neden olmuştur. İşsiz kalan bu işgücü de geçim kaygısıyla kayıt dışı faaliyetlere yönelmiştir.

        Yer altı ekonomisi, illegal ekonomi, kara ekonomi, resmi olmayan ekonomi, gizli ekonomi, düzensiz ekonomi, marjinal ekonomi, kayıp ekonomi, karaborsa ekonomisi, gözlenemeyen ekonomi, nakit ekonomisi, paralel ekonomi, enformel ekonomi, vergi dışı ekonomi ve benzer anlamlara gelen kayıt dışı ekonomi kavramı; bilinen istatistiki yöntemlere göre tahmin edilemeyen ve gayri safi milli hasıla hesaplarını elde etmede kullanılamayan gelir yaratıcı ekonomik faaliyetlerin tümüdür.

         Kayıt dışı ekonomi, kamunun denetimi dışındaki ekonomik faaliyetler olarak da tanımlanabilir. Batı ülkelerinde, kayıt dışı ekonomi denildiğinde daha çok uyuşturucu ve silah kaçakçılığı gibi yasadışı sektörler akla gelmektedir gelişmekte olan ülkelerde ise bunlar da dahil olmak üzere kayıt dışı ekonomi daha çok eşya ve hizmet akımlarının belgelendirilememesi şeklinde ortaya çıkmaktadır.   Bireylerin veya işletmelerin ekonomik faaliyet ve işlemlerini kamunun denetimi dışında tutmasının en önemli nedeni ise vergi kaçırma arzusudur.

         Ülkemizde,  özellikle  kayıtlı  işletmelere   getirilen  her  yeni  yükümlülük,  kayıtdışı   ekonominin  gelişmesine  neden  olmaktadır.

         Kayıt  dışı  ekonomi   genel  olarak  mali,  siyasal,  ekonomik  nedenler olarak 3  Başlık  altında  toplanmıştır.  Hiçbir  araştırma   ve  çalışmada  bulunmayan  4.  Başlık  olan   coğrafik  nedenleri  bilim  dünyasına   ben  ileri  sürmüş  bulunmaktayım.

      - Mali  Nedenler:  Vergi  oranlarının  yüksekliği,   vergilendirme  ortamının  belirsizliği,   muhasebe  ve  müşavirlik   hizmetlerinin  yetersizliği,  vergi  idaresi  ve  denetiminden  kaynaklanan  nedenler  başlıkları   altında  toplayabiliriz.

       -Siyasal  Nedenler:   Mükelleflerin  kayıp  ve  kaçaklar  konusunda  davranışlarını   etkileyen  en  önemli  nedenlerden  biride  siyasilerin   şimdiye  kadar  uygulamış  oldukları  popülist   politikalardır.  Ülkemizde  siyasal  iktidar,  şimdiye

ANA SAYFA       -       İLERİ >>